درمان احساس پوچی با آیات قرآن
درمان احساس پوچی با آیات قرآن
حقیقت صراط: چون با وجود خدای قادر مطلق و خیر خواه اعلی، خداوندی که هیچ یک از مخلوقاتش را بی‌هدف و پوچ خلق نکرده مباحثی مثل پوچی و از خود بیگانگی، بی معنا است. پس این نوع احساس، مربوط به تفکر غلط انسان است، نه خداوند متعال.
( ادامه مطلب )
راه رهایی از این احساسات ویرانگر تنها و تنها متمسک شدن به آموزه‌های توحیدی است؛ اگر کسی به خداوند قادر حکیم، معتقد باشد و باور داشته باشد که او این جهان و از جمله انسان را هدف دار آفریده که این هدف یا رسیدن به خوشبختی جاویدان، یا رسیدن به بهشت، یا دست یابی به شناخت واقعی است و بداند که خلقت جهان هستی و انسان، سرسری نیست، در این صورت، همه چیز در زندگی معنادار میشود، ولو اینکه سختیها و مشکلات و مصیبتها، باشد. اگر این اعتقاد توحیدی عمیق و ریشه‌دار باشد، سوالات اساسی انسان، مانند از کجا آمدن، به کجا رفتن (آغاز و انجام انسان) هم معنادار و هدفمند خواهند شد.
پس مهم این است که انسان، به این ایمان و باور رسیده باشد. که در این صورت، دیگر احساس پوچی و از خود بیگانگی نخواهد کرد.
اساساً اعتقاد و باور، برای رهایی از احساس پوچی و بیگانگی است و به عبارت دیگر؛ بدون این اعتقاد و باور، هیچ پاسخ صحیحی به پرسشها و خواستههای اساسی انسان داده نخواهد شد.
امّا درمان احساس پوچی در انسان‌هایی که باور و اعتقاد به خدا دارند و اعمال عبادی و واجبات خود را انجام میدهند، در این است که به باور و اعتقاد خود توجه نموده و به تقویت و اصلاح آن بپردازند.
همچنان‌که خداوند متعال به این ایمان مضاعف، در قرآن تاکید فرموده است:
"یَا أیُّهَا الّذِینَ امَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ؛
ای کسانی که ایمان آوردهاید، ایمان بیاورید به خدا و پیامبرش".
مفاد این آیه بیان می‌کند که کسی شاید ظاهراً ایمان داشته باشد، امّا هنوز به ایمان واقعی و یا به مراتب بالای ایمان و یا ایمانی که عمل صالح و شایسته را میطلبد، دست نیافته است. این آیه، توصیه و بلکه فرمان به ایمان واقعی و حقیقی می‌دهد.
اگر انسان برای جهان خالق و مدبری بشناسد و برای آن قائل به هدف
باشد، دیگر احساس پوچی نمیکند، چون در اثر ایمان به خدا و معاد، جهان
هدفمند بوده و انسان جایگاه خود را در آموزه‌های دینی درک می‌کند. چون
انسان در اسلام جایگاه بلند داشته و اشرف مخلوقات بوده و زندگی او محدود به
این جهان نیست و دنیا مقدمهای برای جهان برتر برایش محسوب میشود. در
انسان این باور تقویت میشود که او به سوی کمال مطلق در حرکت است کما
اینکه قرآن می فرماید: "إنّا للَّهِ وَ إنّا إلَیْهِ رَاجِعُون؛
همه از خداییم و به سوی خدا باز میگردیم". [بقره، آیه 156]
بنابراین آیات قرآن و دین اسلام برای از بین بردن احساس پوچی و از خود بیگانگی، انسانها را به خداشناسی و معاد باوری رهنمون و همه را به تفکر در نظام هستی دعوت نموده و برای جهان و انسان، هدف تعریف نموده است: "أوَلَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی اَنْفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَوَاتَ وَالأرضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا إلاّ بِالحَقٍّ؛
آیا در پیش نفوس خود تفکر نکردند که خدا آسمانها و زمین و هر چه در بین آنها است (از انواع بی شمار مخلوقات) همه را جز به حق و به وقت معین نیافریده است."[روم، آیه 8] و یا آیه "ربّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً؛
پروردگارا این دستگاه با عظمت (جهان) را بیهوده نیافریدهای".[آل عمران، آیه 191]
آیا گمان میکنید که ما شما را بیهوده خلق کردهایم؟!"
[مۆمنون، آیه 115] و همچنین بازگشت انسان را به سوی حق بیان نموده است و به انسان تذکر می‌دهد که فکر نکن که بازگشتی نیست: "وَ اَنَّکُم اِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ؛
و گمان کردید که به سوی ما باز نمیگردید!؟
" [مۆمنون، آیه 115] همچنین اسلام انسان را به تقویت باورهای دینی سفارش نموده و یاد خدا را عامل آرامش روانی دانسته است: "ألَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبِ؛
با یاد خدا دلها آرامش مییابد".[رعد، آیه 28]
در آموزه‌های دینی، انسانها به خودشناسی دعوت شده و یکی از عوامل از خود بیگانگی "خود فراموشی" دانسته شده است. همچنین در برخی از آیات یکی از عامل "خود فراموشی" غفلت ازدیاد خدا ذکر شده است: "نَسُوا اللَّهَ فَأنْسَاهُم أنْفُسهُم؛
خدا را فراموش کردند، خدا هم نفوس آنان را از یادشان برد".[حشر، آیه 19]
همین است که دانشمندان دینی برای رهایی از "خود بیگانگی" انسان را به خودشناسی و خداجویی دعوت نموده و عامل احساس پوچی را دوری از خدا دانستهاند.
کما اینکه شهید مطهری مینویسد: "...باز یافتن خود، شرایط دیگر هم دارد و آن شناختن و باز یافتن علت و خالق و موجِد (=به وجود آورنده) خود است، یعنی محال است که انسان بتواند خود را جدا از علت و آفریننده خود به درستی درک کند و بشناسد...".[سیری در نهج البلاغه، ص 190]
