راهکاری برای رفع غم و اندوه

راهکاری برای رفع غم و اندوه

حقیقت صراط: چه کنیم تا غم فرساینده از ما رخت بر برسته و غم سازنده جایگزین آن شود؟ در این موارد، راههای گوناگونی وجود دارد که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می شود:

( ادامه مطلب )

بینش و تربیت اسلامی

یکی از اساسی ترین رهاوردهای اسلام در زدودن غمها این است که بینشها را دگرگون می سازد. بینش اسلام غم زداست و شادی آفرین، آموزه های دینی بینش انسان را چنان می سازد تا دنیا را ناپایدار و کوچک بداند و برای از دست رفته ها اندوهناک نشود و بداند اندوه برای از دست رفته ها نه تنها سودی ندارد بلکه حال و آینده را نیز نابود می سازد. حضرت علی علیه السلام فرمود:«لاتُشعر قَلبَک الهَمَّ عَلی مافاتَ فَیَشغَلُکَ عَّما هُوآتٍ.»«اندوه بر گذشته را آویزه دل خویش مساز که غم بر آنچه رفته است تو را از توجه به آنچه می آید باز دارد»۱.

تقویت ایمان

با دقت در زمینه ها و عوامل غم و اندوه، می توان چنین نتیجه گیری کرد که بسیاری از زمینه ها و عوامل غم، ریشه در ضعف ایمان دارد و اگر ایمان به خدا و امداد و رحمت او در وجود انسان تقویت شود، بسیاری از غمها و غصه ها از بین می رود. قرآن کریم می فرماید:(الَّذینَ امَنُوا وَ لَم یَلبِسوُا ایمانَهُم بِظُلمٍ اولئکَ لَهُمُ الأمنُ وَ هُم مُهتَدوُنَ).۲«آنان که ایمان به خداوند آورده و ایمان خود را به ظلم و شرک نیالودند، برای آنها امنیت و آرامش است و هم آنها به حقیقت (به سر منزل سعادت) هدایت یافته اند». ایمان به خدا انسان را از دلبستگی به دنیا می رهاند و این باور را برای او ایجاد می کند که دنیا مقصد نیست و با این بینش، دنیا در نگاه مومن، رنگ می بازد و با دست نیافتن به مظاهر دنیا همچون مال، مقام و رفاه، غمگین نمی شود؛ چراکه اعتماد به رحمت بی پایان الهی دارد.

توجه به ناپایداری نعمت های دنیا

در حدیث قدسی آمده است:«یَابنَ آدَمَ! لا تَحزَن عَلَی ما فاتَکَ مِنَ الدُنیا و لا تَفرَح بِما اُوُتیتَ مِنها فَاِنَّ الدُّنیا الیَومَ لَکَ وغَداً لِغَیرِکَ».۳«بر آنچه از اموال و مقامهای دنیا از دستت می رود، اندوهناک مشو و نیز برای آنچه از نعمتهای این جهان بر تو داده می شود، فرحناک مباش؛ زیرا دنیا امروز از آن توست و فردا از آن غیر تو (بنابراین، انسان نباید برای چیزهای ناپایدار، اندوهگین شود)».

سیر و سفر

زندگی در یک مکان خاص، یکسانی و یکنواختی می آورد و همین باعث گرفتگی روحی و از دست رفتن شادی می شود. برای رهایی از چنین وضعیتی، مسافرت بهترین راه است. حتی اگر جایی که به آن سفر می کنیم خیلی خوش آب و هوا نباشد باز برای انسان فرح بخش است. چون نفس تغییر محیط و آب و هوا و جابه جایی انسان نشاط آور است.

غسل

غسل یکی دیگر از زمینه های نشاط و رفع حزن است و در حدود صد غسل مستحبی وارد شده است که همه آنها نشاط آور است و جالب اینکه یکی از غسلها به نام غسل نشاط است.۷

توجه به سرمایه ها

انسان نوعا از دارایی و سرمایه های خود، غافل است و بیشتر، نقصها و کمبودها را می بیند و لذا همین که احساس کمبود و نقص بکند، غمگین می شود، در حالی که اگر به سرمایه هایی که دارد توجه کند، خوشحال می شود. هر شخصی ولو فقیرترین فرد باشد، اگر دقت کند به سرمایه های وجودیش، خواهد دانست که بزرگترین سرمایه ها را دارد. نعمت سلامتی، نعمت چشم، گوش، قلب و هزاران نعمتی که انسان از آنها غافل است.گویند: مردی درنهایت ناامیدی با یک روانشناس تماس گرفت، او گفت: من به آخر خط رسیده ام، تمام هستی من از دستم رفته است. دکتر پرسید آیا می توانی ببینی؟ آیا می توانی راه بروی؟ می توانی بشنوی؟ گفته بود: بلی. دکتر روانشناس به او گفته بود: با این حساب تقریبا همه چیز داری و تنها چیزی که از دست داده ای پول است.سید جزایری نقل کرده که مردی از مستمندان شیعه به حضور امام صادق علیه السلام آمده و از فقر و تنگدستی خود شکایت کرد. حضرت فرمود: «اَنتَ مِن شیعَتِنا و تَدَّعیِ الفَقرَ؟! شیعَتُنا کُلُّهُم اَغنِیاءُ».«تو از شیعیان مایی و با این حال ادعای فقر و تنگدستی می کنی؟ شیعیان ما همه اغنیا هستند».سپس فرمود:«یا فُلانُ اِنَّ لَکَ تِجارَهً قَد اَغنَتکَ».«ای فلان برای تو تجارتی است که تو را بی نیاز گردانیده.» عرض کرد. آن تجارت چیست؟ حضرت فرمود: اگر ثروتمندی به تو بگوید: من دنیا را پر از نقره به تو می دهم که از ولایت اهل بیت علیه السلام بیرون آیی و داخل ولایت غیر آنان شوی آیا چنین خواهی کرد؟ عرض کرد. نه یابن رسول ا...، اگرچه دنیا را پر از طلا کنند و به من بدهند. امام فرمود:«اِذَن لَستَ فقیراً وانَّما الفقیرُ مَن لَیس لَه ما لَکَ».«بنابراین تو فقیر نیستی. فقیر کسی است که آنچه تو داری نداشته باشد.»آنگاه مالی را به او دادند.۸مردی از مومنین به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد، حضرت فرمود: چگونه می یابی قلبت را نسبت به مومنین؟».عرض کرد: من آنها را مثل خودم می دانم، آنچه آنها را ناراحت می کند مرا نیز ناراحت می کند و آنچه آنها را خوشحال می کند، مرا نیز خوشحال می نماید. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «تو ولی خدا هستی؛ احدی ازمخلوقات خداوند سودی مانند تو ندارد، مگر کسی که مانند تو باشد، موقعیت تو برتر است از کسانی که سرمایه هایی مانند مال، فرزند و عیال دارند، بشارت باد بر تو که از ثروتمندان مردم هستی».۹

کارگشایی

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:«مَن اَراد اَن تُستَجابَ دَعوُته و اَن تُکشَفَ کُربَنُهُ فَلیُفرّج عَن مَعسر.»۱۰هرکه بخواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود تنگدستی را گشایش دهد».یکی از عواملی که حزن و غم را از بین می برد، در میان گذاشتن عقده ها و گرفتاریها با هسته های مشاوره و مومنانی که اهل درد و سوزند می باشد، تا بدین وسیله غم برطرف شود.امام صادق علیه السلام فرمود:«اِذا ضاقَ اَحَدُکُم فَلیُعلِم أخاهُ و َلا یُعینُ علی نَفسِهِ».۱۱«هرگاه یکی از شما دچار گرفتاری غم و اندوهی شد باید برادر خود را آگاه سازد تا مشکلش را برطرف نماید و به توانایی خود اکتفا نکند (و خودش را با فشارهای روحی از بین نبرد).» / آوینی